Elektrisch rijden in België: een stand van zaken

12.03.2020

Hoe staat het eigenlijk met elektrisch rijden in België? Gastblogger Richard De Jong maakte voor ons een samenvatting.

Het jaar 2019 was een recordjaar als het gaat om de verkoop van elektrische auto’s in België. Het aantal verkopen steeg met 55% t.o.v. 2018. In Vlaanderen was het grootste gedeelte van de milieuvriendelijke wagens (elektrisch, plug-in hybride en CNG) eigendom van bedrijven. Daarna verdelen particulieren en leasingbedrijven de markt. Daarmee heeft leasing niet langer het leeuwendeel van de elektrische wagens in bezit.

 

infographic elektrisch rijden 2019

infographic vergroten - © Richard de Jong

Hoe groen is de energie die we in België gebruiken?

Langzaamaan schakelen we steeds meer over op duurzame stroom. Was in het jaar 2000 nog 0% van de energie “groen”, in 2019 was bijna 20% van alle stroom afkomstig uit hernieuwbare bronnen. Het gebruik van fossiele brandstoffen steeg in België in de afgelopen 20 jaar zo’n 13%. De stijging van energie uit hernieuwbare bronnen is echter vele malen sterker en zal meer en meer de energiemarkt gaan bepalen.

 

Hoe staat het met de laadpalen in België en waar staan ze?

In 2019 steeg het aantal laadpalen met 111%, maar het aantal laadpalen blijft in verhouding nog steeds laag. De meeste laadpalen staan in Oost-Vlaanderen, gevolgd door Brussel, West-Vlaanderen, Vlaams Brabant en Limburg. De infrastructuur in overige delen van ons land is nog niet berekend op een grote toename van elektrische auto’s.
 


Hoe groen is de elektrische auto ten opzichte van de verbrandingsmotor?

De 'groenste' wagen is degene die het beste is voor het klimaat (CO₂-uitstoot) en de luchtkwaliteit (fijn stof, ozonvorming …) en het minste geluidshinder veroorzaakt. En hebben we het enkel over de uitlaat van het voertuig of bekijken we het breder zodat ook de productie en distributie van voertuig, batterij en brandstof worden meegenomen? 

De auto die het beste is voor het klimaat, is de auto die het minste broeikasgassen uitstoot. Het bekendste broeikasgas is CO₂. Tijdens het rijden, stoot een elektrische wagen gewoon geen CO₂ uit, terwijl een benzine- of dieselauto wel CO₂-emissies produceert door de verbranding van fossiele brandstoffen. Als je echter de CO₂ -emissies meetelt die vrijkomen door de productie van een elektrische auto, krijgen we een genuanceerder verhaal. Er wordt immers meer CO₂ uitgestoten bij de productie van een elektrische wagen dan bij een brandstofauto. Dit komt vooral door de fabricage van de accu. 

Wat nu? Als je de optelsom zou maken (CO₂ -emissies door de productie plus CO₂ -emissies door de uitlaat), blijft de elektrische wagen toch het klimaatvriendelijkst omdat je rekening moet houden met de ganse levenscyclus van de wagen. Want als je de elektrische wagen in gebruik neemt en je laadt deze op met grijze stroom, dan is het CO₂-overschot van de productie binnen 2 jaar gecompenseerd. Wordt er alleen met groene stroom geladen, dan is een EV al na 1-1,5 jaar schoner dan een benzine- of dieselauto. Met de huidige energiemix in België, stoten elektrische wagens 65% minder CO₂-uitstoot uit dan een dieselwagen over de hele levenscyclus van de wagen. Hier kan dus grote klimaatwinst gehaald worden.

Ook voor de gezondheid (luchtkwaliteit en geluidshinder) is een elektrische wagen beter dan een wagen met verbrandingsmotor. Volgens een studie van de VUB zijn elektrische wagens acht keer beter dan diesels en drie keer beter dan benzinewagens voor de gezondheid van mensen in de steden, wanneer je alle uitstoot samenneemt - dus ook die van slijtage door remmen en banden (fijnstof). Bovendien zijn elektrische voertuigen ook veel stiller. 
Om het allemaal wat overzichtelijk en vergelijkbaar te houden, hanteert de Vlaamse overheid voor wagens het begrip ‘ecoscore’, dat een gewogen maat is voor zowel de milieu als klimaatimpact. De berekening houdt rekening met de uitstoot van de wagen, maar ook met de milieu-impact van de productie en distributie van de brandstof/energie. En wat blijkt? Elektrische wagens scoren een betere ecoscore dan conventionele wagens!  

Luchtvervuiling is te wijten aan fijnstof en stikstofoxiden, die onder meer uit de uitlaat komen. Een elektrische wagen heeft - in tegenstelling tot een wagen met een verbrandingsmotor - geen uitlaat waaruit vervuilende stoffen kunnen komen. Fijnstof-deeltjes komen echter niet alleen door de uitlaatpijp, maar ook door slijtage van banden tijdens het rijden en tijdens het remmen. Een elektrische wagen produceert dus wel fijnstof, hoewel de totale hoeveelheid fijnstof doorgaans minder is dan bij een auto met verbrandingsmotor, juist omdat er bij een elektrische auto tijdens het rijden totaal geen verbranding is. Dus als we uitsluitend naar de uitlaat kijken, dan is het duidelijk dat de ‘zero-emissievoertuigen’ de meest milieuvriendelijkste zijn, want zij produceren geen uitlaatemissies. 
 


Elektrisch rijden versus de hybride in België

Hoe zit het nou precies met de strijd tussen de hybride en de elektrische auto in België? Onder de hybriden verstaan we normaal gesproken de plug-in hybride (stekkerauto) en de ‘standaardhybride’ waarbij de accu alleen opgeladen kan worden door te rijden met de verbrandingsmotor. Hier is dus nog steeds fossiele brandstof nodig. Aangezien het aantal laadpalen in 2019 pas écht hard is gaan stijgen, was de hybride in België aantrekkelijker dan de EV, al won de benzineauto het vorig jaar met relatief gemak.

 

Dus: de hybride verdwijnt ook uit het straatbeeld?

Nee. Voorlopig verdwijnt de hybride niet volledig uit het straatbeeld. Mede omdat de Belgische overheid besloten heeft om bepaalde modellen alsnog volledig fiscaal aftrekbaar te maken, waardoor deze perfect in het bedrijfswagenpark kunnen. Dit geldt alleen voor plug-in hybriden met een batterijcapaciteit van minstens 0,5 kWh per 100 kilogram gewicht voor de auto. Hierbij is het wel even opletten. De keuze voor de banden en extra opties kan gevolgen hebben voor de aftrekbaarheid. Overleg daarom altijd eerst met de dealer over de mogelijkheden voordat je opties toevoegt en alsnog het volle pond mag betalen.

 

Thuis je elektrische auto opladen, een haalbare kaart?

Thuis opladen met een laadstation of laadkabel in het gewone stopcontact is de makkelijkste manier om een EV op te laden. Wil je zeker weten dat je elektrisch rijdt op de meest groene manier in België, dan kies je voor de groenste energieleverancier. Of je wekt zelf stroom op. Wanneer je zelf stroom opwekt uit hernieuwbare energiebronnen, dan zijn de uiteindelijke kosten gezien over een langere periode zo laag mogelijk. En groener wordt het natuurlijk niet.

Zonnepanelen met een terugverdientijd van 7 tot 8 jaar (afhankelijk van onder andere het stroomverbruik) zijn een interessante oplossing. De kosten liggen gemiddeld op € 6000 voor de panelen, plus maximaal 1200 euro voor het laadstation aan huis. Om de piekmomenten op te kunnen vangen is wel een moderne groepenkast nodig. Te grote uitgave? In Vlaanderen zijn verschillende mogelijkheden om zonnepanelen te financieren.


De toekomst voor België: benzine, hybride of toch volledig elektrisch?

In vergelijking met hybridewagens is het marktaandeel van de EV nog klein. Het is echter wel de grootste stijger. Het aantal hybridemodellen dat nog 100% aftrekbaar is, is flink geslonken door de jaren heen, waardoor bedrijven en ook particulieren eerder overstappen op volledig elektrische auto’s.
Autofabrikanten als Volkswagen en PSA gaan in de toekomst goedkopere instapmodellen maken die aantrekkelijk zijn voor een breder publiek. Thuisladen is bovendien een prima optie waarbij de kosten per kilometer verlaagd kunnen worden. Het bedrijfsleven gaat voorop, met zakelijke laadpalen en elektrische wagens voor personeel of bedrijfsmatig gebruik.

 

Breekt elektrisch rijden in 2020 echt door in België?

De spectaculaire stijging van het aantal EV’s met 65% in 2019 belooft wat voor de toekomst. Het goede nieuws is dat het aantal laadpalen in België blijft toenemen. Op dit moment zijn er zo’n 9.500 en dat aantal blijft stijgen. Samen met het grotere aantal instapmodellen, de fiscale voordelen voor de EV en de toegenomen kennis over de EV, zorgt dit voor een mooie toekomst voor elektrisch rijden in ons land.
 

Het volledige artikel is hier te vinden.