De fiets was nog nooit zo populair

06.04.2020

Dit artikel maakt deel uit van onze reeks over het Onderzoek Verplaatsingsgedrag 5.4  (OVG 5.4 - cijfers grotendeels verzameld in 2018) en zoomt in op de fiets. Bekijk ook het overzicht van alle thema's

 

Op basis van de cijfers van het OVG5.4 zien we dat de fiets nooit een groter aandeel in onze verplaatsingen had. De toename van het aantal elektrische fietsen is een factor. 

Steeds meer gezinnen beschikken over een elektrische fiets.

Een Vlaams gezin heeft gemiddeld 2,3 fietsen (inclusief elektrische fietsen). Dat cijfer blijft stabiel doorheen de jaren. Dat is ongeveer dubbel zo veel fietsen per gezin als auto’s.


4 op de 5 gezinnen (78,63%) beschikt over minstens een fiets (inclusief elektrische fietsen). Drie kwart (74,62%) van de gezinnen heeft minstens 1 gewone fiets. Het aantal gezinnen met een elektrische fiets blijft toenemen: in OVG 5.2 was dat nog 10,89%, in OVG 5.3 16,93% en in OVG 5.4 17,78%. Booming business dus. 

 

Fietsbezit

Hoogste aandeel fiets ooit

16,23% van de verplaatsing gebeurt per (elektrische) fiets (2,35% met de elektrische fiets). Dat is het hoogste aandeel sinds de start van het Onderzoek Verplaatsingsgedrag. Opvallend is dat de cijfers sinds OVG 5 (cijfers van 2015 tot 2018) sterker schommelen dan in voorgaande onderzoeken.

Modal split fiets (verplaatsingen)

Het aandeel van de fiets voor wat betreft het aantal kilometer (5,16%) is een stuk lager dan voor de verplaatsingen. Dat is logisch: ‘trage’ modi zoals te voet en de fiets worden vaker gebruikt, maar voor korte afstanden. Het omgekeerde zien we voor de trein: een beperkt aandeel qua aantal verplaatsingen en een groter aandeel voor het aantal kilometer. Ook bij het aandeel in de kilometers zien we een toename, die we waarschijnlijk mee kunnen toeschrijven aan de opkomst van de elektrische fiets, die goed voor een vijfde van het aantal kilometer (en maar voor een achtste van het aantal verplaatsingen). Dat past helemaal in de logica dat snellere voertuigen voor verdere verplaatsingen gebruikt worden.

modal split fiets (kilometer)

Fiets vaak gebruikt voor woon-werkverkeer

Ook voor woon-werkverkeer was de fiets nog nooit zo populair. Dat kunnen we opnieuw gedeeltelijk toeschrijven aan het stijgend gebruik van de elektrische fiets, maar ongetwijfeld dragen stimulansen zoals de fietsvergoeding ook hun steentje bij.
 

Fiets in het woon-werkverkeer

Niet overal wordt even vaak gefietst

Ruimtelijke elementen spelen een heel belangrijke rol bij het fietsgebruik. We weten uit verschillende onderzoeken al langer dat mensen in stedelijke omgeving vaker fietsen en wandelen. Dat blijkt ook uit het Onderzoek Verplaatsingsgedrag. Onderstaande grafiek is op basis van (te) weinig waarnemingen, maar toch twee conclusies.
Een eerste vaststelling is dat de fiets het hoogste aandeel haalt in ‘randgemeenten van grootstedelijke gebieden’, niet in de grootsteden zelf. Een verklaring? De fietsafstand naar voorzieningen of de werkplek is op die locatie nog te behappen. Andere vervoermiddelen zijn op die locaties minder aantrekkelijk: auto en openbaar vervoer kampen met congestie, voor de auto zijn parkeerplaatsen moeilijk te vinden of duur en het aanbod van het openbaar vervoer is in de randgemeenten lager dan in de grootstad zelf. De fiets is dan ook een logische keuze voor wie in die randgemeenten woont.
De tweede vaststelling is dat het Vlaams stedelijk gebied rond Brussel anders is dan de randgemeenten van de Vlaamse grootsteden. Daar wordt op basis van OVG 5.4 bijna niet gefietst. De afstanden zullen daar  groter zijn dan rond de grootsteden Antwerpen en Gent en ook het reliëf zal een rol spelen. Daarnaast is die omgeving ook sterk gericht op ontsluiting met de auto en ontbreekt het aan veilige en comfortabele fietsvoorzieningen. Ruimtelijke ordening is dus van cruciaal belang voor het fietsgebruik. 

fietsgebruik en woonplaats