20 jaar rijbewijs met punten in België

Op 18 juli [2010] vieren we de 20^e verjaardag van het rijbewijs met punten in België. “Hoezo?”, denkt de Belgische bestuurder meteen, “In België bestaat er toch geen rijbewijs met punten?”. 20 jaar geleden werd de wetgeving rond het rijbewijs met punten op punt gesteld door toenmalig minister van Verkeer Jean-Luc Dehaene (Wet van 18 juli 1990, hoofdstuk 3), enkel de uitvoeringsbesluiten lieten op zich wachten. De praktische implementatie bleek evenwel niet zo eenvoudig. Een databank met alle verkeersovertredingen werd een werk van (heel) lange adem.

Historiek

19 van de 27 EU-lidstaten hebben een of andere vorm van het rijbewijs op punten. In Duitsland bestaat het al sinds 1974. In 1992 volgden Frankrijk en Groot-Brittannië en in 2002 Luxemburg en Ierland. Nederland voerde in 2002 een puntenrijbewijs voor beginnende bestuurders in. Zelfs Spanje ging België vooraf en heeft een rijbewijs op punten sinds 1 juli 2006.

Onderdeel van het verkeersveiligheidsbeleid

Het rijbewijs met punten is een bijkomende maatregel om de handhaving (Enforcement) te verbeteren. Een verkeersveiligheidsbeleid kan niet functioneren zonder ook een actief beleid te voeren inzake gedrag (Education) en infrastructuur (Engineering). Het rijbewijs met punten is dus niet zaligmakend, maar dient gepaard te gaan met meer controles (repressie) om een hogere pakkans te realiseren. Met de huidige pakkans blijft het rijbewijs met punten een lachtertje.

Breed draagvlak

Er is een draagvlak voor het rijbewijs met punten: in verschillende internationale studies bleek een meerderheid van de bevolking gevonden voor de invoering ervan. Toch heeft het rijbewijs met punten ook veel (actieve) tegenstanders. De tegenstanders voeren meestal twee argumenten aan waarmee ze willen aantonen dat het rijbewijs met punten ook negatieve gevolgen heeft op de verkeersveiligheid.

• Er zouden meer mensen zonder rijbewijs (en bijgevolg onverzekerd) rondrijden. Wanneer het rijbewijs afgenomen wordt door het overschrijden van het puntentotaal zullen een aantal mensen toch met de auto blijven rondrijden, maar dan zonder rijbewijs. Vooral in Australië bleek dit een belangrijk en ongewenst neveneffect. Ook vandaag zien we dat al: hardleerse verkeersovertreders (hoofdzakelijk rijden onder invloed) waarvan het rijbewijs voor langere periode ingetrokken wordt, kruipen toch achter het stuur. Slechts een beperkt aantal ervan loopt tegen de lamp, meestal ten gevolge van (andermaal) een ongeval. In feite is dit geen argument tegen het rijbewijs met punten, maar een pleidooi voor een gevoelige verhoging van de pakkans.
• Het aantal vluchtmisdrijven zou nog verder toenemen. Ook dit is nu vaak het geval, zeker in het geval van alcohol- of drugsmisbruik. Lange tijd werd het vluchtmisdrijf minder zwaar bestraft dan het alcohol- of drugsgebruik en dit werkte het vluchtmisdrijf nog meer in de hand. Ook dit is geen argument tegen het rijbewijs met punten, maar een argument voor het (veel) strenger bestraffen van het vluchtmisdrijf (o.a. met het intrekken van het rijbewijs en zelfs gevangenisstraffen).

De invoering van het rijbewijs op punten staat al een tijdje hoog op de prioriteitenlijst van de federale ministers en staatssecretarissen voor Mobiliteit (zie vorige beleidsnota, waar 1 januari 2012 naar voor geschoven wordt). We hopen dat de volgende federale regering er nu snel werk van maakt.