Deze "goede praktijk" maakt deel uit van onze publicatie "Notenkraker #1".
Het Gemeentewegendecreet uit 2019 geeft lokale besturen alle zeggingskracht over het wegennet dat ze beheren. Het decreet is echter méér dan een verzameling procedures. De regelgeving verplicht de lokale besturen in hun beslissingen de verkeersveiligheid op hun grondgebied te verbeteren én te
werken aan een fijnmazig netwerk van trage wegen, zowel voor functionele als recreatieve verplaatsingen. Om lokale besturen bij deze decretale opdracht te helpen, geeft Trage Wegen vzw begeleiding bij het opmaken van een ‘beleidskader traag netwerk’. Dit instrument laat de gemeente toe eigen accenten te leggen
bij het realiseren van een samenhangend netwerk van trage en verkeersluwe wegen voor actieve weggebruikers. Merk op: de ingrepen die voortkomen uit zo’n beleidskader gaan verder dan het heropenen of aanleggen van kleine paadjes, veldwegen en doorsteken.
De gemeente kan het verkeersveilig karakter van het traag netwerk ook bevorderen door in te grijpen in de weginfrastructuur voor auto’s. Dat kan het uitwerken van mixwijken of wijkcirculatieplannen zijn of zelfs het ontharden van straten en kruispunten. Op dit moment (najaar 2024) beschikken ongeveer 20 lokale
besturen over een dergelijk beleidskader, waaronder landelijke gemeenten als
Begijnendijk, Kortenaken en Tessenderlo.
Een beleidskader bestaat uit drie onderdelen:
→ Visie op de gewenste structuur van het traag netwerk (Wensbeeld)
Met een “traag netwerk” wordt verwezen naar een kwaliteitsvol geheel van wegen
en plekken bedoeld voor actieve mobiliteit, waar het autoverkeer ofwel afwezig is ofwel ondergeschikt is aan zachte verplaatsingen. Het wensbeeld benadrukt de manier waarop afzonderlijke tracés en wegsegmenten zich verknopen en verweven tot een betekenisvol geheel. Het wensbeeld is een ontwikkelingsvisie, waarvan de realisatie over meerdere legislaturen kan doorlopen.
→ Operationele beleidskeuzes
Een visie op de gewenste structuur van het traag netwerk wordt verder uitgewerkt en geconcretiseerd in operationele beleidskeuzes. Binnen elke operationele keuze worden concrete ingrepen voorgesteld om specifieke onderdelen van het traag netwerk te realiseren. Operationele beleidskeuzes kunnen thematisch (bv. veilige schoolomgevingen, groenblauw netwerk e.d.), gebiedsgericht (bv. traag netwerk in bepaalde dorpen) of volgens een bepaald wegtype (bv. onverharde wegen, missing links e.d.) bepaald worden.
→ Afwegingskader
Het afwegingskader ten slotte verfijnt de doelstellingen en principes uit het
Gemeentewegendecreet en vult deze aan op maat van de lokale situatie. Gemeentelijke beslissingen over de verplaatsing of opheffing van een stuk gemeenteweg kunnen zo steeds afgewogen en gemotiveerd worden vanuit het
algemeen belang én de eigen visie op het traag netwerk.
Waarom
Door het aanbieden van een uitgekiend traag netwerk kunnen lokale besturen een nieuw evenwicht instellen tussen het gemotoriseerd netwerk (autoverkeer) en de infrastructuur voor de actieve weggebruikers. Op die manier kunnen lokale besturen ook op het platteland of in de landelijke delen van het grondgebied
de negatieve impact van het autoverkeer terugdringen.
Hoe
Trage Wegen begeleidt het lokaal bestuur in drie stappen:
→ Inventarisatie: in kaart brengen van de trage wegen - 6 tot 9 maanden
→ Visievorming: opstellen van het beleidskader aan de hand van studiewerk,
terreinbezoeken, workshops met gemeentediensten en kaartoefeningen met
stakeholders – 12 tot 15 maanden (excl. periode van openbaar onderzoek)
→ Uitvoering: voorbereiding en opvolging van de voorgestelde ingrepen op het
terrein in het beleidskader (administratieve procedures, onderhandelingen, bestekken, dienstorders, nazicht van de werken, ...).