Deze "goede praktijk" maakt deel uit van onze publicatie "Notenkraker #1".
Fietsberaad Vlaanderen is een kenniscentrum voor fietsbeleid en in brede zin voor elk beleid dat het fietsen stimuleert. De doelstelling van Fietsberaad Vlaanderen is de ontwikkeling, verspreiding en uitwisseling van praktijkgerichte kennis voor fietsbeleid. Fietsberaad Vlaanderen wil overheden ondersteunen om de dynamiek in hun fietsbeleid te versnellen. Iedereen die direct of indirect betrokken is bij de ontwikkeling en uitvoering van het fietsbeleid, kan bij Fietsberaad Vlaanderen terecht.
Hun prioritaire doelgroep zijn professionals en experten: mensen die het fietsbeleid voorbereiden en uitvoeren, vanuit de overheid, een ontwerp- of studiebureau, en mensen die (politieke) beslissingen over het fietsbeleid nemen of beïnvloeden. Onder de noemer ‘Fix the Mix’ schreef Fietsberaad Vlaanderen twee rapporten over veilig fietsen in gemengd verkeer. Fix the Mix is een concrete
aanpak die lokale besturen aanzet om keuzes te maken die leiden tot veilige en aantrekkelijke omgevingen waar het ook fijn fietsen is in gemengd verkeer.
Waarom
Fietsen in gemengd verkeer is nu net op veel plekken nog lang niet veilig en prettig. In veel rustige wijken gaat het wel vanzelf goed, maar op veel andere plekken gaat het fout. Dat heeft alles te maken met verkeersdruk. Te druk verkeer of te snel verkeer of beide, sluipverkeer en ingewikkelde kruispunten, vrachtverkeer
en bussen... Het leidt allemaal tot een roep om meer fietspaden. Alleen, voor fietspaden is op deze lokale wegen vaak alleen ruimte als parkeren verdwijnt of trottoirs versmallen. Maar fundamenteler nog: fietspaden zijn hier niet eens wenselijk. Lokale straten moeten immers vooral een verblijfskarakter hebben.
Fietspaden aanleggen, versterkt net het verkeerskarakter én het bestendigt een verkeerssituatie die eigenlijk niet past bij lokale straten. Overheden proberen
die knelpunten dan ook anders aan te pakken: snelheden matigen, sluipverkeer bestrijden, kruispunten veiliger maken, maar het blijft vaak behelpen en worstelen met versnipperde ingrepen her en der. Zeker als dat ‘alleen maar voor de fietser’ lijkt te gebeuren. De sleutel zit in het besef dat door wat lastig is voor de fietser ook op zo veel andere vlakken de kwaliteit van de buurt aantast. Ook voor voetgangers is het lastig en aan de schoolpoort loopt het strop. Landbouwers hebben last van
sluipverkeer op landelijke wegen. Kinderen, ouderen en minder mobielen kunnen of
durven zich moeilijk alleen verplaatsen. Ook de buurtbewoners zelf grijpen er dan sneller zelf naar de auto, ook voor korte verplaatsingen. Mensen brengen weinig tijd door in de openbare ruimte om bij te praten, langs winkels te flaneren of van het mooie weer te genieten op een bank of een terrasje. De hele buurt dreigt zo
in te boeten aan aantrekkingskracht om er te wonen, te werken of te winkelen. En de roep van de burger om ook daar wat aan te doen wordt almaar groter. Dan wordt duidelijk: de inzet is een breed gedragen wijk- en gebiedsbeleid.
Prettig en veilig fietsen in gemengd verkeer is een doel dat voortvloeit uit zo’n brede aanpak. Op verkeersvlak krijgen we dan samenhangende maatregelen vanuit een integrale visie. En die creëren dan weer kansen om te verduurzamen in veel domeinen: mobiliteit, veiligheid, gezondheid, milieu, sociale cohesie, lokale economie en gebiedsontwikkeling.
Hoe
Een MIX-wijk is een wijk binnen de bebouwde kom waar het prettig en veilig fietsen is zonder fietspaden. Dat kan een zuivere woonwijk zijn, een meer gemengde wijk of een stadscentrum of dorpskern. Het is een gebied waar het algemeen goed toeven is en waar een prettige mix van activiteiten zijn plek vindt op straten
en pleinen. Zo’n gebied kan makkelijk 1 tot 2 km doormeter hebben. Het is ook automatisch een verblijfsgebied: op straten en pleinen primeert veilig en prettig verblijven op verplaatsen. De visie op MIX-wijken maakt concreet hoe we dat willen uitwerken: met een circulatieplan zonder doorgaand verkeer en een algemene
snelheidsbeperking van 30km/h, in een wisselwerking met versterkt wij(k)denken en een brede coalitie.
Een landelijk MIX-gebied is een gebied in de open ruimte van een gemeente, gelegen buiten de kernen, waar het voetgangers-, fiets- en landbouwverkeer en occasioneel gemotoriseerd verkeer in veilige omstandigheden de weg kunnen delen. Er wordt maximaal 50 km/u gereden op de lokale erftoegangswegen.