Verschuiven: modal shift
“If I had asked people what they wanted, they would have said faster horses.”
Henry Ford
De tweede van onze 3 V's voor duurzame mobiliteit is Verschuiven. Dit verwijst naar de keuze van een andere modus voor de verplaatsing, de modal shift.
In het regeerakkoord 2019-2024 schuift de Vlaamse Regering ambitieuze doelstellingen voor de modal split (verdeling van de gebruikte vervoermiddelen) naar voor: 40% duurzame vervoermiddelen voor heel Vlaanderen. In de grootstedelijke vervoerregio’s (Antwerpen, Gent en de Vlaamse Rand rond Brussel) is de ambitie om 50% duurzame vervoermiddelen te realiseren. In de andere vervoerregio’s wil Vlaanderen minimaal 40% duurzame vervoermiddelen.
Het STOP-principe
De leidraad voor het realiseren van een modal shift in het personenvervoer is het STOP-principe. Stappers, trappers, openbaar en gemeenschappelijk personenvervoer zijn, in die volgorde, de te verkiezen vormen van verplaatsing om tot een duurzame mobiliteit te komen. Ook het beleid dient deze vormen van mobiliteit maximaal te ondersteunen. Nog te vaak zijn verblijfsgebieden ontworpen op maat van de auto.
Hoe kiezen we een vervoermiddel
De keuze voor een vervoermiddel gebeurt op basis rationele criteria die de verplaatsingsweerstand beïnvloeden:
- Kost voor de gebruiker
- Snelheid van de verplaatsing
- Comfort, gebruiksgemak (beschikbaarheid, aantal overstappen, betaling, …)
Toch blijken emotionele criteria in de praktijk vaak zwaarder door te wegen dan rationale. Voorbeelden van emotionele criteria: gewoonte (eenmaal een keuze gemaakt is een gedragswijziging nog heel moeilijk te realiseren), status, affectie voor een vervoermiddel ...
Een goede onderlinge afstemming tussen de verschillende duurzame vervoersmiddelen (intermodaliteit) verhoogt de concurrentiekracht van elk van die modi.
Indicator: modal split
Ondanks alle beleidsvoornemens treedt er tot nog toe (bijna) geen modal shift naar duurzame vervoermiddelen op. Het Vlaams Regeerakkoord 2019-2024 neemt een ambitieuze modal split op: 40% duurzame verplaatsingen (lees: te voet, met de fiets, met het openbaar vervoer of met collectief vervoer) in Vlaanderen en zelfs 50% in de vervoerregio’s Vlaamse Rand, Antwerpen en Gent.