Deze "goede praktijk" maakt deel uit van onze publicatie "Notenkraker #1".
Met Straatvinken tellen burgers in heel Vlaanderen een uur het verkeer in hun straat. Met de bevraging straat-O-sfeer vertellen ze over de leefbaarheid in hun straat. Straatvinken is een samenwerking tussen de Ringland Academie, de Universiteit Antwerpen en HIVA – KU Leuven. Het Straatvinken Citizen Science project spruit voort uit de engagementen in het Toekomstverbond, het akkoord dat de Vlaamse overheid, de stad Antwerpen en de burgerbewegingen sloten voor de mobiliteit en de leefbaarheid in de Antwerpse regio.
Waarom
De modal split op straatniveau toont hoe de straat gebruikt wordt door de verschillende vervoerswijzen. Het woord ‘modal’ betekent vervoerswijze, dus het middel dat gebruikt wordt voor verplaatsingen. Het woord ‘split’ verwijst naar de verdeling. Zo kan in een bepaald gebied bijvoorbeeld 40 procent van de verplaatsingen gebeuren met de fiets, 40 procent met de auto en 20 procent met de bus. De modal split berekenen is niet enkel relevant om een idee te krijgen van de uitstoot van vervuilende stoffen, maar ook van de leefbaarheid van straten, de verkeersveiligheid en de toeristische aantrekkingskracht van een stad of dorp.
De modal shift geeft aan hoe de modal split jaar na jaar evolueert. Om tegen 2030
de mobiliteitsdoelstellingen te halen moeten we gemiddeld elk jaar opnieuw een modal shift van minstens 2 à 3 procent naar meer duurzame vervoerswijzen realiseren. Door die nieuwe fijnmazige data te verzamelen kan Straatvinken bijdragen aan een dialoog tussen wetenschappers, beleidsmakers, burgergroeperingen en anderen. Daarnaast kan elk jaar nagegaan worden of de doelstellingen van de modal split gehaald worden.
Hoe
Straatvinken is een jaarlijks telmoment dat nagaat hoe gezond het verkeer is in
onze straten. Dat gebeurt via een papieren telformulier. Tijdens het telmoment noteren burgers gedurende één uur hoeveel voetgangers, fietsers en andere voertuigen er door hun straat passeren. Wetenschappers onderwerpen de resultaten vervolgens aan een analyse. Aan de verkeerstelling is ook de bevraging straat-O-sfeer gekoppeld, het bredere onderzoek naar de leefbaarheid van de straten. De editie van 2023 toont aan dat het geluksgevoel van bewoners sterk verband houdt met het aandeel duurzaam verkeer in onze straten. Bestaat het aantal verplaatsingen in de straat bijvoorbeeld voor 60 tot 80% uit gemotoriseerd verkeer, dan is slechts een derde van de verhalen die de burgerwetenschappers
deelden positief. In straten met minder dan 40% gemotoriseerd verkeer springt het aandeel positieve verhalen boven 60%. Het modal split cijfer is met andere woorden een gelukscijfer.