Verslag panelgesprek
“Hoe maken we een verbindend verhaal rond mobiliteit?”
Mobiliteit verbindt letterlijk mensen, plaatsen en activiteiten. Met de beperkte ruimte en tijd die we delen, moeten keuzes gemaakt worden. Zelden zijn keuzes rond mobiliteit neutraal. Heel vaak zorgen ze voor spanning en polarisatie. Nochtans wil iedereen leven in een gezonde en veilige buurt. Hebben we nood aan een nieuw frame rond duurzame mobiliteit? Is participatie altijd beter en hoe kunnen we polarisatie vermijden?
In dit panelgesprek zochten we uit wat ons bindt en hoe we samen aan een positief verhaal kunnen werken.
Moderator: Matthias Vermael (Netwerk Duurzame Mobiliteit)
Panel: Hans Knop (burgemeester Zele) - Annekatrien Verdickt (Filter Café Filtré) - Inge Smolders (directeur Fietsersbond) - Lien De Ruyck (veranderingsstrateeg Elders)
Hans Knop is burgemeester van Zele en initieerde in zijn gemeente een circulatieplan. Hij heeft zelf ondervonden hoe polariserend de verandering in mobiliteitsbeleid kan zijn. Hij onderstreept het belang van een goede ploeg, om steeds opnieuw in dialoog te gaan met de inwoners en handelaars en te blijven onderzoeken waar de weerstand zit. Hij geeft ook toe dat de vijandigheid weegt op hem als politicus en iedereen die erbij betrokken is. “Sociale media helpen niet in een genuanceerd debat, want het lijkt of er veel vijanden zijn (tegen de auto, tegen de handelaars, tegen de inwoners, tegen de ouderen,... ) terwijl we eerder op zoek zijn naar de gemene deler, namelijk een leefbare stad”. Hans vroeg zich vaak af of en welke stap ze hadden overgeslagen. “We hadden wel degelijk ingezet op participatie. Van een verkeersplatform tot proefopstellingen. Nadien wordt de vorm van participatie dan in vraag gesteld door enkelen.” Waarna Hans er nog fijntjes aan toevoegt: “Participatie betekent natuurlijk niet dat iedereen gelijk krijgt…”
--
Annekatrien Verdickt (Filter Café Filtré) startte als burger, ouder en vrijwilliger in haar wijk ‘zomerstraten’ op. “We weten allemaal hoe de invoering van het mobiliteitsplan Good Move het beleid en debat in onze hoofdstad enorm verdeelde. Met de verkiezingen werd het ook een politiek strijdtoneel. De vrijwilligers van de zomerstraten vonden geen gehoor bij de gemeente toen ze geconfronteerd werden met de harde polarisatie. Niemand van ons weet het antwoord op hoe we samen het draagvlak groter kunnen maken. Maar een persoonlijke aanpak, langsgaan bij mogelijk getroffenen, helpt wellicht.”
Annekatrien beseft dat dit trage processen zijn. “De bemiddelingen met de mensen die tegen zijn, hielpen enorm. Want echt iedereen wil in een veilige en gezonde omgeving wonen en werken. Dus over dat basisuitgangspunt zijn mensen het eens. Stap voor stap kun je het opschalen maar hoe we dat zullen doen, is een zoektocht.” Haar boodschap aan de beleidsmakers is dan ook: “Geef niet op, doe verder en zoek naar positieve acties.”
--
Inge Smolders is directeur van de Fietsersbond. De lokale afdelingen ijveren voor beter fietsbeleid en worden ook wel geconfronteerd met tegenstrijdige belangen. Soms gaat dat over natuur en recreatie, soms over de plaats van de auto en fiets, of de fiets en voetganger of verschillende fietsers bij elkaar… Inge haalt het belang van actief luisteren naar boven. Toch erkent ze ook dat er ook nood is aan wat activisme in het middenveld. "Moeten we als middenveldvereniging net wat meer op de extremen gaan inzetten om het narratief op te schuiven, of hebben we nood aan compromissen?", vraagt ze zich af. Haar boodschap is om fris en nieuwsgierig samen aan de slag te gaan.
--
Als veranderingsstrateeg vraagt Lien De Ruyck zich af hoe we de weerstand kunnen doen kantelen. “De tegenstand heeft vaak te maken met emotie en identiteit. Een reframing heeft misschien potentieel. Bijvoorbeeld een grote campagne om de weerstand te kanaliseren door te wegen op waarden die momenteel weer spelen zoals gezin, veiligheid, vrijheid,...”.
Participatie gaat ook over samen verantwoordelijkheid nemen. Lien laat ons kennis maken met de visdeurbel en onderstreept het belang dat de natuur ook rechten heeft. Zo tipt ze nog natuurinhetbestuur.be en "zoöperatieven" als mogelijk nieuwe samenwerkingsvormen. Haar boodschap zet in op het “systeem 1 denken” dat ons reptielenbrein naar boven haalt door telkens in te spelen op de waarden van de doelgroep, eenvoudige kleine stappen te nemen en veel herhalen.