Verplaatsingsgedrag Vlamingen ontrafeld (OVG 5.3)

20.05.2019

Wat is het Onderzoek VerplaatsingsGedrag of OVG?

Sinds 1994 voert de Vlaamse Overheid onderzoek uit naar het verplaatsingsgedrag van Vlamingen. Dit onderzoek wordt het Onderzoek VerplaatsingsGedrag of OVG genoemd. In dit onderzoek worden een aantal mobiliteitskenmerken van gezinnen en personen bestudeerd.

De focus ligt op het zo goed mogelijk in kaart brengen van het verplaatsingsgedrag van Vlamingen. Daarom worden de deelnemende respondenten bevraagd over diverse verplaatsingsgerelateerde aspecten zoals: kenmerken van de persoon die zich verplaatst, wanneer, waarom, van waar, naar waar, waarmee, hoelang en hoever iemand zich verplaatst.

Het veldwerk van OVG 5.3 heeft plaatsgevonden van midden januari 2017 tot midden januari 2018. Het onderzoek werd gepubliceerd op 8 mei 2019, nadat een aantal kranten het onderzoek konden inkijken. 

OVG

Alle rapporten zijn downloadbaar op de website van de Vlaamse Overheid. Voor het OVG5.3 vulden 1.595 Vlamingen (ouder dan 6 jaar) de bevraging volledig in (1619 respondenten). 383 daarvan verplaatsten zich niet, dat is ongeveer een kwart van de Vlamingen. 


Onze analyse

Het OVG levert een schat aan informatie voor wie met mobiliteit bezig is. Wij maken onze eigen analyses op basis van de gegevens, die je kan nalezen in de artikels per thema. Hieronder starten we alvast met twee factchecks: kruipt de Vlaming echt achter het stuur voor verplaatsingen tot 1 kilometer? En fietsen we minder dan vorig jaar?
 

Factcheck 1: “Zelfs voor 1 kilometer kruipt de Vlaming achter het stuur.”


Voor afstanden van 600 m tot 1 km kruipt een derde (34%) van de Vlamingen achter het stuur van de auto. Dat is net iets minder dan te voet (39%), maar meer dan met de fiets (25%).

Even naar de bakker of de kinderen van school halen? We grijpen veel te snel naar de wagen. Waarom? ‘We zijn gewoontedieren’, stelt professor Davy Janssens (UHasselt) vast: ‘We kiezen voor de weg van de minste weerstand.’

Dat klopt inderdaad: op korte afstanden krijgen we niet met files te maken en meestal vinden we nog altijd een parkeerplaats dichter bij onze bestemming. Om die reden vragen verkeersexperten om maatregelen zoals een slimme kilometerheffing en een sturend parkeerbeleid.

WAAR

 

Factcheck 2: “De Vlaming fietst minder dan vorig jaar.”


Het is meteen de reden dat dit onderzoek maanden later dan gewoonlijk werd gepubliceerd: OVG 5.3. De ‘modal split’ van de fietser daalde van 14,34% (van het aantal verplaatsingen per dag) naar 11,18%. Op het eerste zicht lijkt de stelling dus juist.

Minister van Mobiliteit Ben Weyts had twijfels bij de resultaten van de studie: “Dit is in tegenspraak met andere studies, die wel op een modal shift richting de fiets wijzen. Iedereen kan die vaststellen. Kijk om je heen.”

  • Een vaststelling die we onderschrijven: we merken dat er steeds meer fietsers zijn. Het is niet omdat er meer fietsers zijn dat ze een hoger aandeel in de modal split hebben (en dat geldt ook voor de toename van de files). Meer achtergrond in de artikels over de BReVer-wet en modal split. Allerlei tellingen geven aan dat we inderdaad steeds meer fietsen, zeker in (klein)stedelijke gebieden.
  • Een tweede element is dat de resultaten van OVG 5.3 sterk aansluiten bij die van OVG 5.1 (modal split fietser van 11,3%). Misschien fietsten we in 2016 gewoon net iets meer (was het beter weer?) of is dit een afwijking ten gevolge van de beperkte steekproef? Een paar cijfervoorbeelden zijn een indicatie voor deze bewering. Ten eerste is er het rijbewijsbezit: dat ligt in OVG 5.3 met 83,34% significant hoger dan in OVG 5.2 (80,50%), terwijl heel wat studies aangeven dat mensen later en minder vaak hun rijbewijs halen. Daarnaast zitten in de steekproef significant minder gezinnen die geen auto bezitten.
  • Een derde element dat soms aangehaald wordt is de opkomst van andere, ‘nieuwe’ modi, zoals de step of monowheel. Dit klopt in elk geval niet (de categorie ‘andere’ is opgenomen in de modal split en daalde van 1,8% (OVG 5.2) naar 1,24% (OVG 5.3). In onze analyse vorig jaar hadden we al aangegeven dat de ‘trendbreuk’ zeker nog bevestigd moet worden. 

Op basis van OVG 5.3 mogen we besluiten dat die trendbreuk nog niet het geval is, maar niet dat we minder gaan fietsen zijn.

ONWAAR

 

In mei en juni 2019 vullen we dit dossier aan met een aantal artikels over specifieke thema's. Heb je zelf vragen over ons verplaatsingsgedrag? Stuur een mailtje naar miguel[a]duurzame-mobiliteit.be en wie weet besteden we er een artikel aan.

De infographics zijn van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken, de grafieken zijn van het Netwerk Duurzame Mobiliteit op basis van de cijfers van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken.

 

Overzicht artikels